Web3, BlockChain (Blok Zinciri), NFT ve Metaverse Hukuku Nedir ve Nasıl Hukuki Problemler Bizi Bekliyor?
….
Yukarıda “Metaverse’lerde Uygulanacak Hukuki Sistem ve Sorumluluk Rejimi” başlığında da değindiğimiz bu yazının konusunu oluşturan yenilikçi teknolojik kavramlarının hukuk dahil pek çok alan bağlamında yıkıcı, standart bozucu ve dolayısıyla da kendi dinamiklerini dikte ettiren etkileri olduğu düşüncesini uzundur taşıyoruz. Bu çerçevede Türkiye’de ilk kez “Yıkıcı Teknolojiler Hukuku” başlığıyla yapılmış olan etkinlikte de 22 Nisan 2017’de yer alıp[12] uzaydan yapay zekaya, mimariden 3 boyutlu yazıcılara, robotlardan oyun endüstrisine kadar pek çok alandaki yıkıcı teknolojik gelişmelerin hukuka yadsınamaz etkisini ele almıştık.
Bu vesileyle bizim de çok yakında yüksek lisans düzeyinde bu tür konuları inceleyeceğimiz ve güncel ve dinamik tartışmalar yapıp yeni bakış açıları yaratacağımızı umduğumuz “Yeni ve Yıkıcı Teknolojiler Hukuku”[13] (Emerging and Disruptive Digital Technology and the Law) dersini öğrencilerimizle paylaşıyor olacağımız müjdesini de buradan verelim.
Yıkıcı teknolojilerin gelişmekte olan piyasalardaki hukuki ve düzenleyici etkilerini inceleyeceğimiz bu dersimizde açıkça geleceğin hukukunu yani metaverse kavramını, blok zincirini, akıllı sözleşmeleri, NFTleri ve 2013 tarihli yüksek lisans tezimizde[14] konu edindiğimiz yapay zekayı örnekleriyle deneyimleyip; sosyal, politik ve hukuki çıktılarıyla birlikte bilişim ve teknoloji hukukundaki güncel doktrin, uygulamalar ve gelişmeler çerçevesinde inceleyip tartışacağız.
Öyle ki yıkıcı etkileri olan bu yeni gelişen teknolojiler, içinde yaşadığımız dünyayı her gün yeniden şekillendiriyor ve bu yeniliği yönetmeye talip olan yasalar ve düzenlemeler de aynı hızla değişmeye ve senkronlanmaya çalışıyor. Dünyanın dört bir yanındaki işletmeler ve hukukçular bu teknolojilerin sunduğu zorluklara ve fırsatlara ayak uydurmak için mücadele ediyor.
Ortaya çıkan, bu yeni ve yıkıcı teknolojilerde kullanılan kavramlarının ve terimlerin anlaşılması; bunların hukuki etki değerlendirmesinin katılımcılar tarafından yapılabilmesi, bilgi toplumu ve dijital dünyadaki güncel gelişmelerin incelenmesini gerektirir. İçinden geçtiğimiz bu yeni düzen ve anılan yıkıcı teknolojiler, yeni bir Sorumluluk Hukuku geliştirmemizi, araştırmaları bu alana doğru kaydırmamızı ve de dünyada örneği az bulunan ve Türkiye’de de bilişim hukuku alanında yüksek lisans seviyesinde[15] ilk kez verilecek olan “Yeni ve Yıkıcı Teknolojiler Hukuku” dersimizin katılımcıların bu alanda araştırma yapmasını gerektirecektir. Bu da bilimden/bilişimden/teknolojiden “anlayan” uzman hukukçu ve hukuktan “anlayan” bilişimci-teknolojist uzman arayışımızda bizi ulaşmak istediğimiz hedefe bir adım daha yaklaştıracağını umduğumuz bir çaba olarak görülmelidir.
Konumsal Medya: Dijital Çağda Mekan Üzerine Disiplinlerarası Tartışmalar
Marmara Üni. İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü Bilişim anabilim dalından Arş.Gör. Cemile Tokgöz Şahoğlu ve Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo Televizyon ve Sinema Bölümü İletişim Bilimleri anabilim dalından Arş.Gör. Betül Aydoğan‘ın çok değerli ve azimli editörlükleriyle derlenen “Konumsal Medya: Dijital Çağda Mekan Üzerine Disiplinlerarası Tartışmalar” isimli kitabımız Siyasal Kitabevi’nden Ekim 2020 itibariyle basılarak, konumsal medya kavramına farklı açılardan bakan ve tek hukukçu olarak benim de içlerinde olduğum çok farklı disiplinlerden akademisyenlerin yazdığı bölümleri ile araştırmacılara sunuldu. Ben, “Kişisel Veri Olarak Konum Verisi(nin Korunması) ve Bu Bağlamda Karşılaşılan Hukuki Sorunlar” ismini verdiğim kendi bölümümde konumsal mahremiyet (locational privacy) olarak adlandırılan ve konum verisinin gizliliğini kişisel bir hak olarak ele alan yaklaşımları konum tabanlı pazarlamayı da içine alacak şekilde yasal düzlemde tartışmaya çalıştım. Bölümümün ilk dip notunda da belirttiğim üzere ileri okumaya yönelik referans kaynak linkleri ve de bölümün güncel haline ve sunum videosuna internet sitemdeki ilgili kısımdan her zaman ulaşabilirsiniz.
Kitaba değerli katkılarını sunan akademisyenler ise şu şekilde: İzmir Ekonomi Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nden Doç. Dr.Burkay Pasin, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü’nden Dr. Öğretim Üyesi Derya Gül Ünlü, Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi Reklamcılık ve Tanıtım anabilim dalından Prof. Dr.Halime Yücel, Atatürk Üniversitesii İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü’nden Prof. Dr. Hüseyin Köse, Kırklareli Üniversitesi’nden Öğretim Görevlisi Dr. Mehmet Fatih Çömlekçi, Beykent Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Endüstriyel Tasarım Bölümü’nden Dr. Öğretim Üyesi Melis Oğuz, Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü Bilişim Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Necmi Emel Dilmen, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo, Televizyon ve Sinema Bölümü İletişim Sosyolojisi Anabilim Dalı’ndan Doç. Dr. Oya Morva, Fenerbahçe Üniversitesi İletişim Fakültesi’nden Doç. Dr.Özlem Özdemir, Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi’nden Prof. Dr.Serhat Güney ve ben İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi Fikri Mülkiyet ve Bilişim Hukuku Anabilim Dalı’ndan Av. Öğr. Gör. Serhat Koç (LL.M. IT)
“Konumsal Medyanın Mekânsal Pratiklere Yansıması: Benlik, Hafıza, Deneyim”, ” Konum Verisinin Ticari Kullanımı, Yasal Düzenlemeler, Direniş Olanakları” ve de ” Toplumsal Eşitlik Arayışında Konumsal Medya” şeklinde üç ana ayrımdan oluşan kitaptaki bölümlerin/yazıların başlıkları ise şu şekilde: Dijital Ortamda “Mekânsal Benlik” Performansları: Sosyal Medyada Konum Belirleme Uygulamaları Üzerine Analiz, Tarihe Tanıklıktan Toplumsal Tahayyüle: Konumsal Medya ve Hafıza, Kitle Turizminden Otantik Deneyime: Konumsal Medya, Yeni Gezginler ve Dijital Seyahatler, Konumsal Medya ve Alışveriş Merkezi Deneyimi, Yanınızdan Hiç Ayrılmayan Markalar: Konum Tabanlı Pazarlama, Kişisel Veri Olarak Konum Verisi(nin Korunması) ve Bu Bağlamda Karşılaşılan Hukuki Sorunlar, Konumlan Fakat Yerleşme! Egemen Kamusallık ve Ürettiği Mekânsal Algıya Karşı Yeni Konumlanma Biçimleri Üzerine Deneme, Konumsal Medyanın Dönüştürdüğü Kentlerde Toplumsal Cinsiyet Algısı, Görün(m)üyorum, Öyleyse Varım: Konumsal Medyada Kuir Mekân Pratikleri, Dijital Dayanışma: Mülteciler için Geliştirilen Konum Tabanlı Uygulamalar.
Coğrafi konum verisinin dijital medyaya eklemlenmesiyle, içinde bulunduğumuz mekân ve mekâna ilişkin dijital enformasyon eş zamanlı olarak deneyimlenebilmektedir. Söz konusu eş zamanlılık, kentsel mekânı görme biçimlerimizde yeni yönelimler sunarken gündelik yaşamdaki tüm mekân pratiklerini, yeniden düşünmeyi gerektirmektedir. Sosyo-mekânsal çerçevede kullanıcı ile mekân arasında bir arayüz işlevi gören konum tabanlı teknolojiler, mekân algısı, kent anlatısı ve hafızası, mekânın toplumsal üretimi, gözetim, mahremiyet ve direniş biçimleri, toplumsal eşitlik arayışında sunduğu yeni olanaklar ve tehditlerle kenti, anlamsal ve deneyimsel olarak dönüştürmektedir. Tam olarak bu noktada biçimlenen akademik bir çalışma alanı olan konumsal medya, insan ve mekân arasındaki diyalektik ilişkiye dâhil olan konum tabanlı teknolojileri, Mimarlık’tan Psikoloji’ye birçok alana temas ederek, ancak İletişim Çalışmaları zemininden ayrılmayarak konu edinmektedir. Türkçe literatüre konumsal medya konulu bir kaynak kazandırma amacıyla hazırlanan bu derleme çalışması, konumsal medyanın gündelik yaşam üzerindeki etkilerini disiplinlerarası bir yaklaşımla ortaya koymayı hedeflemektedir.
My master’s thesis:
The first and only Law related masters thesis on the subject of “Social Media” in Turkey: LL.M. Thesis= “Legal Analysis of Social Media and Comparative Legislative Solution Proposals“, Advisor: Prof. Aslı Tunç, İstanbul Bilgi University, Information Technology Law Institute
Yüksek Linsans Tezim:
Türkiye’deki ilk ve tek “Sosyal Medya” konulu hukuk tezi: Hukuk Yüksek Lisans Tezi= “Hukuksal Bağlamda Sosyal Medya Analizi Ve Kıyaslamalı Mevzuat Önerileri”, Danışman: Prof. Dr. Aslı Tunç, İstanbul Bilgi Üniversitesi, Bilişim ve Teknoloji Hukuku Enstitüsü
Av. Öğr. Gör. Serhat KOÇ (LL. M.)
Lisansını Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde tamamlayan ve hukuk yüksek lisans (LL.M.) derecesini de Türkiye’nin ilk sosyal medya konulu hukuk yüksek lisans tezi olan “Hukuksal Bağlamda Sosyal Medya Analizi Ve Kıyaslamalı Mevzuat Önerileri” teziyle burslu eğitim gördüğü İstanbul Bilgi Üniversitesi, Bilişim ve Teknoloji Hukuku Enstitüsü’nden alan Serhat KOÇ, başta öncelikle kendi bürosunda ve ayrıca Türkiye’nin diğer büyük büroları çatısı altında da danışman sıfatıyla bilgi teknolojileri hukuku ve fikri-sınai mülkiyet hukuku alanlarında uzman danışmanlık ve de kurumsal eğitim faaliyetleri sunan serbest bir avukat-eğitimci ve aynı zamanda bilgi ve iletişim teknolojileri hukuku ve fikri mülkiyet hukuku alanlarında resmi bilirkişi olmakla birlikte uzun yıllardır İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi Hukuk Fakültesi başta olmak üzere çeşitli üniversitelerde bilişim hukuku, fikri ve sınai mülkiyet hukuku, internet hukuku, e-ticaret hukuku, hukuk İngilizcesi gibi dersler vermekte, ulusal-uluslararası akademik yayın ve konferanslarda da başta 5651 sayılı kanun ve yeni medya olarak İnternette kişisel verilerin korunması konularında akademik ve hakemli makaleleri ve konuşmalarıyla yer almaktadır.
Bilgi ve iletişim teknolojileri pazarına ilişkin hukuksal risk analizi, teknoloji transferi, bilgi ve iletişim teknolojileri dış kaynak projeleri, veri koruması ve mahremiyet, internet regülasyonu, sosyal medya, reklam hukuku, oyun hukuku, fikri haklar ve elektronik ticaret hukuku Av. Serhat Koç’un uzmanlık alanları arasında olan konulardır.
Koç, Creative Commons Türkiye’de, Sansüre Karşı Ortak Platform’da, Fikri Mülkiyet Platformu’nda, Türkiye Bilişim Derneği’nde, Internet Society Türkiye’de, İstanbul Barosu Bilişim Hukuku Komisyonu’nda, İstanbul Barosu Kişisel Verilerin Korunması Komisyonu’nda, Korsan Parti Türkiye Hareketi’nde ve OYUNDER Hukuk Danışma Kurulu’nda görev almaktadır.
Att. Serhat Koç (LL.M. IT)
Mr. Serhat Koç graduated from the Ankara University, Faculty of Law and received his LL.M. degree on Information Technology Law with his thesis “Legal Analysis of Social Media and Comparative Legislative Solution Proposals” and from the Istanbul Bilgi University, Institute of Information Technology Law. Mr. Koç is working as legal advisor, an attorney at law, a university lecturer, an academic researcher, a policy advisor, an activist generally on the subjects like Internet governance, Internet legislation and policymaking, Surveillance and Privacy, Protection of human rights online, artificial intelligence and blockchain technology. He is a member of Internet Society, Informatics Association of Turkey, OYUNDER’s (Turkish Game Developers Association) Board of Legal Advisors and founding member of Internet Society’s Turkey Chapter, Creative Commons Turkey, Common Platform Against Internet Censorship, Intellectual Property Platform Academic Research Group, Beyond The Net” Project, İstanbul Bar Association’s Information Technology Law Council and Personal Data Protection Law Council.